DÖKH (tr)

DEMOKRATİK ÖZGÜR KADIN HAREKETİ

Demokratik Özgür Kadın Hareketi (DÖKH) Türkiye'de sivil toplum örgütleri, kadın örgütleri, gençlik örgütleri, siyasi parti ve yerel yönetimler gibi birçok alanda çalışma yürüten binlerce Kürt kadın aktivistinin oluşturduğu bir harekettir.

DÖKH, 21. yüzyılın en temel çelişkisini cins çelişkisi olarak tanımlar; ırkçılığı, milliyetçiliği, militarizmi, cinsiyetçiliği, doğanın tahakküm altına alınmasını ve emeğin sömürülmesini, egemen erkek iktidarı ve devletçiliğin sonuçları olarak değerlendirir, mücadele gerekçesi olarak görür.

Kadın iradesinin olmadığı bir sisteme karşı DÖKH, kendi sistemini ve düşüncesini oluşturarak insanlığın yararına gelişecek bir sistemin öncülüğünü yapma iddiasındadır. Bu eksende tüm alanlarda özgün ve özerk örgütlenme modeli ile alternatif sistem yapılanmasını oluşturur. Özgün ve özerk örgütlenme ilkesini felsefi ve sosyolojik olarak şu teoriye dayandırır;

1- Tarihi, demokratik modernite güçleri (kadınlar, emek hareketleri, etnik yapılar, inanç hareketleri, aydınlar, ezilen sınıflar) ile devletçi uygarlık arasında sistem çatışması olarak tarif eder. Ezilenler alternatif sistemlerini inşa etme sorunlarını aşamadıkları için iktidarcı sistemleri aşamamışlardır. Bu nedenle tarihselleşme ekseninde alternatif sistem inşasını temel mücadele konusu yapar.

2-  DÖKH, egemenliğin öncelikle zihinsel alanda inşa edildiğine inanmaktadır. Zihinsel inşa, mitoloji, toplumsal cinsiyetçilik, teoloji, felsefe ve bilim alanında egemen erkek lehine sağlandıkça toplum sömürüye hazırlanmış, eşitsizlik ve kölelik kabul ettirilmiştir. Bu nedenle kadın sorununu çözmek için öncelikle yeni bir epistemoloji yapma ihtiyacı duyan DÖKH 'jineoloji' kavramı ile bir kadın bilimi önermesinde bulunmaktadır. Kadının dolaysız biçimde kendisi ile ilgili bilgi kaynağına ulaşmasını, yorumlamasını ve kadının kendi değerler dizisini oluşturmasını amaçlayan jineoloji, kadın ekonomisi, kadın tarihi, kadın felsefesi, kadın siyaseti, kadın cinselliği, kadın sosyolojisi gibi bilim dallarını örgütleme çalışmasını hedefler. Kadın paradigması oluşumu sayesinde erkek paradigması ve onun cinsiyetçi üretimlerini aşmayı amaç edinen Kadın Kurtuluş İdeolojisi, özgürlük, bağımsızlık, yurtseverlik, estetik, özgür irade-düşünce ve örgütlülük ilkelerini hayata geçirir. Kadın akademileri, kadın dergisi ve kadın yayıncılık alanlarında bu bağlamda faaliyetler yürütür.

3.  Alternatif sistem inşası DÖKH’ün temel mücadele karakterini ifade eder. Devletçi-iktidarcı tüm sistemleri reddeden kadın hareketi, devlet dışı toplum örgütlenmesini esas alır. Demokratik ulus modeli ile tüm etnik, dini, sosyal grupların demokratik özerk sistemlerini kurmasını, ve üst birlik olarak demokratik konfederal yapıda farklılıkların birliğini savunur. Ulus-devlet modeline ve egemen erkek iktidarına karşı mücadelesini bu temelde formüle eden kadın hareketi, kadının toplumsal alanda  demokratik özerk sistemini inşa eder. Farklı olanın kendi kaderini belirlemesi ve kendini yönetmesi ilkesini ifade eden demokratik-özerk sistemler, özgürlük alanlarının oluşturulmasıdır. Bu eksende;

a) Demokratik Özgür Kadın Hareketi özgün ve özerk örgütlenir. Kent kadın meclis örgütlenmeleri ile 25 kentte örgütlü olan DÖKH, 300 kişilik meclis ve 31 kişilik yürütmesi olan bir yapılanmaya sahiptir. DÖKH, %60 halk, %40 kurumsal delegasyon yöntemi ve seçim yöntemiyle yıllık konferanslar gerçekleştirir. Siyasi parti, kadın meclisi üyesi kadınlar, kadın parlamenterler, seçilmiş kadın yerel yöneticiler, sendikalardaki kadın emekçiler, sivil toplum örgütlerindeki kadın aktivistler, kadın dernekleri, vakıfları, kooperatifleri, basın-yayın alanında kadın çalışanlar, kültür-sanat alanındaki kadınlar, akademisyen kadınlar ve halk delegesi kadın aktivistler DÖKH’ün temel bileşenleridir.

b)  Demokratik Özgür Kadın Hareketi tüm Kürt siyasi ve sosyal oluşumlarında (DTK, BDP ve Belediyelerde) 8 yıldır eş başkanlık sistemini geliştirmiş olup, %40 cinsiyet kotası uygulamaktadır. Siyasal alanda 13 kadın parlamenter, 14 kadın belediye başkanı, 18 il genel meclis üyesi ve 193 belediye meclis üyesi kadın bulunmaktadır. Çok eşli erkeklerin kurumsal üyeliği kabul edilmemektedir. Yerel yönetim alanında kadın bütçesi oluşturulmakta, istihdam politikalarında kadına yönelik pozitif ayrımcılık esas alınmakta, eşine şiddet uygulayan erkek belediye personeli kadın hukuku ile işten çıkarılmakta veya maaşını eşine verme yaptırımı uygulanmaktadır.

c)  Demokratik Özgür Kadın Hareketi, 25 kentte kent kadın meclisleri, BDP belediyelerinde 27 kadın danışmanlık merkezi, 3 kadın sığınma evi, 17 kadın kooperatifi, 9 kadın derneği, 3 kadın akademisi, 12 kentte Barış Anaları inisiyatifi/derneği, kadın haber ajansı (JİNHA), kadın dergisi, ve başta BDP ve DTK’deki kadın meclis örgütlenmesi olmak üzere diğer tüm karma yapılarda kadınların özgün ve özerk meclis yapılanmaları ile, alternatif sistem inşasını geliştirmektedir. Genel ve yerel seçimlerdeki kadın adayların tümü DÖKH kadın meclisi ve aktivistleri tarafından belirlenir.

Demokratik, ekolojik ve cinsiyet özgürlükçü paradigmanın insanlığın sorunlarına çözüm olacağını kabul eden DÖKH, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için toplumun tüm alanlarında örgütlenerek kadınların daha eşit ve özgür bir toplum için mücadele etmesini esas alır.

DÖKH, kadını ezen egemen, ırkçı, milliyetçi, militarist ideolojilerin ortadan kaldırılmasının kadının örgütlü mücadelesinden geçtiği bilinciyle yola çıkmaktadır. Bu nedenle, belirlediği amaç ve ilkeler çerçevesinde 2003 yılından bu yana, sosyal, siyasal, kültürel, vb. alanlarda çalışma yürüten Kürt kadınlarının tek çatı altında birleşmesi kararını alarak, çalışmaların birbiriyle ilişkilenmesini ve kadın emeğinin daha görünür kılınmasını hedeflemiştir.  Bu çerçevede sivil toplum örgütlerinde, bağımsız kadın kurumlarında ve toplumun diğer her kesiminde yer alan kadınlarla enerjisini, gücünü ve emeğini birleştirerek, erkek egemen sistemin açığa çıkardığı toplumsal sistemin değişmesi için mücadele etmektedir. 

DÖKH, Kürt kadınlarının birikimlerini dünya kadın hareketlerinin deneyim ve tecrübeleriyle birleştirerek ve tüm eşitsizliklerin kaynağının kadın-erkek arasındaki eşitsizlik olduğunu kabul ederek yola çıkmıştır. 21. yüzyılda örgütlü kadın, demokrasi, eşitlik, özgürlük, barış ve adalet mücadelesini yükseltmektedir.

Demokratik Özgür Kadın Hareketi’ne üye kadınlar, toplumlar tarihinde kadının eşitsizliklere karşı direniş tarihinin 'eve kapatılanların tarihi’ olarak yazılmasını reddetmektedir.

DÖKH, Türkiye’de sadece Kürt kadınları açısından değil, Türkiye kadın örgütleri açısından da önemli bir yerde durmaktadır. DÖKH Türkiye’deki birçok kadın örgütü ve hareketi ile kadın sorunlarına dair her düzeyde iletişim kurarak dayanışma ve işbirliği geliştirmektedir. Bu dayanışma ve işbirliği Türkiye’de kadın hakları mücadelesinde önemli bir ivmenin yakalanmasını sağlayarak  kadın mücadelesine dinamizm kazandırmıştır.

AMAÇ VE İLKELERİ:

• DÖKH, kadın mücadelesine stratejik olarak yaklaşır, toplumsal sorunların çözümünü Kadın Kurtuluş İdeolojisinde görür.

• DÖKH, kadın özgürlük mücadelesinin temel dayanaklarını özgür kadın kimliği ve bağımsız örgütlenme olarak tanımlar.

• Erkek egemen sisteme karşı mücadele yürütürken, onun zihniyetinden, örgütlenme modelinden arınarak, kadına özgü alternatif bir örgütlenmeyi esas alır.

• Ulusların, sınıfların, ırkların erkekleştirildiği zihniyete karşı DÖKH, ezilen cins, ulus, sınıf, ırka mensup olmaktan kaynaklı kadın sorunlarını, kadın özgürlük mücadelesi anlayışıyla ele alır.

• DÖKH, toplumsal barışın ve halkların demokratik birlikteliğinin esası olarak Kürt sorununun demokratik çözümünü görür.

• DÖKH, devletçi-hiyerarşik yapılanmalara karşıdır.
• Demokratik, ekolojik toplum, cinsiyet özgürlükçü paradigmayı benimser.
• Halkın demokratik iradesini açığa çıkarmayı hedefler.
• Demokratik komünal değerler temelinde örgütlenmeyi benimser.
• Demokratik konfederal örgütlenme içerisinde kadının bağımsız örgütlenmesini amaçlar.

• DÖKH, kadına karşı yapılan her türlü saldırıya, şiddete ve hak ihlaline karşı demokratik mücadele çizgisini benimser, meşru savunma hakkını kullanır.
• Bölge, sınıf, milliyet, inanç, cinsel yönelim ve etnik köken ayrımı gözetmeden tüm kadınların haklarını korur ve geliştirir.
• Erkek egemen sistemde var olan, cinsiyetçilik, milliyetçilik, eşitsizlik, hiyerarşi ve şiddet üreten ideolojilerle mücadele ederek, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için, toplumsal, siyasal, hukuksal, ekonomik, kültürel ve ilgili diğer alanlarda çalışmalar yürütür.

DÖKH ÖRGÜTLENMESİ

DÖKH, kadın çalışmalarının kurumsallaşması, daha verimli ve etkin sonuçlar alınması için beş alanda meclisler biçiminde örgütlenmektedir:

İdeolojik Alan Meclisi, kadın özgürlük mücadelesinin düşünsel altyapısını oluşturarak, Kadın Kurtuluş İdeolojisinin DÖKH aktivist ve üyeleri arasında gelişmesi ve güçlenmesi için çalışır.

Siyasal Alan Meclisi, siyasetin eril karakterinden kurtulması ve kadınların siyasi alanda kazanımlarının güçlendirilmesi amacıyla, kadınların siyasal alanda örgütlenmesini ve siyasette daha etkin yer almasını sağlayacak çalışmalar yürütür.

Sosyal Alan Meclisi, kadınların toplumsal yaşamda karşılaştığı, başta şiddet olmak üzere tüm sorunlara karşı mücadele ederken, diğer yandan da eşitlikçi, özgürlükçü ve demokratik bir toplumun yaratılması amacıyla çalışmalar yürütür.

Genç Kadın Alan Meclisi, genç kadınların kadın bakış açısını kazanması ve Kadın Kurtuluş İdeolojisi çerçevesinde örgütlenmesi amacıyla çalışmalar yürütür.

Kent Kadın Meclisleri, kadınların kendi örgütsel mekanizmasını oluşturması ve yönetimlerde daha etkin rol alması için temel çalışma alanı olarak görülür. Kadınların yerel karar mekanizmalarında yer almasını teşvik eden faaliyetler yürütür.

TEMEL MÜCADELE ALANLARI:

ŞİDDET

• DÖKH, kadına yönelik fiziki, psikolojik, ekonomik ve kültürel şiddeti, cinsiyet eşitsizliğinin bir ürünü olarak görür ve onunla mücadele eder.
• Namus cinayetlerinin önlenmesine yönelik yasal düzenlemelerin yapılması ve uygulanması için mücadele eder.
• Zorla evlendirme, kuma, başlık parası, berdel, görücü usulü evlilik gibi tahakkümcü toplumsal değer yargılarının değiştirilmesi için mücadele eder.
• Ensest, tecavüz, namus cinayetleri ve fuhuşa zorlamayı, yüksek öncelikli mücadele alanları olarak tanımlar ve bu alanlarda aktif mücadele yürütür.
  
  

YOKSULLUK

• DÖKH, yoksulluğun asıl nedenini ulusal ve küresel düzeyde gelirin ve diğer tüm toplumsal ve küresel kaynakların adaletsiz dağılımı olarak tanımlar.
• Kalkınma ve sosyal adalet sorununu öncelikle siyasi bir sorun olarak görür; yoksulluk ve adaletsizliğin, kadınları daha ağır etkilemekle birlikte, salt bir ‘kadın sorunu’ olmadığını, bir demokrasi sorunu olduğunu vurgular. Kadın ile erkek arasındaki eşitsiz güç ilişkilerini dönüştürmek için mücadele eder.
• Kadın yoksulluğunun, hem yoksulların ücretli çalışma yaşamındaki durumundan, hem de cinsiyet ayrımcılığına dayalı sosyal ve kültürel normlardan kaynaklandığını savunur.
• DÖKH çatısı altındaki tüm bileşenler yoksulluk cenderesinden kurtulmak için, hem sosyal ve ekonomik politikada genel kapsamlı değişikliklerin yapılmasını sağlar, hem de doğrudan kadınlara yönelik eylem ve önlemler geliştirerek hayata geçirir.
• Kadınların durumunu geliştirmeye yönelik programlara adil kaynak dağılımı sağlayacak şekilde, yerel ve ulusal bütçeleri toplumsal cinsiyete duyarlı hale getirmeye yönelik çalışmalar yürütür.
• Yoksullaştırılan toplumların sadaka kültürü ile terbiye edilmesinin ve bağımlı hale getirilmesinin yarattığı eşitsiz toplumsal ilişkiyi reddeder. Bu eşitsiz ilişki ağına ve bu ağın kadının geleneksel toplumsal rolünü esas alan yaklaşımına karşı mücadele eder.

EMEK

• DÖKH, eşit ve eşdeğerdeki iş alanlarında kadın ve erkeğin eşit ücret almasını esas alır.  Kadın çalışanların işe giriş, mesleki eğitim, terfi ve çalışma koşullarında, erkek çalışanlarla eşit haklara sahip olması gerektiğini benimser ve bu eşitsizliklerin giderilmesi için çalışmalar yürütür.
• Ev eksenli kadın emeğinin görünür kılınmasına ve bu emek değerinin karşılanması için  gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasına yönelik çalışmalar yürütür. 
• Kadının işgücü piyasasına daha etkin katılımı ve kadının istihdam edilebilirlik olanaklarının artması için özgün kadın örgütlenmeleri (kadın kooperatifleri) kurar. Bu amaçla meslek edindirme, farkındallık yaratma programları ve projeleri yürütür.
• Ağırlıklı olarak kadın ve çocukların çalıştığı kayıt dışı sektörlerde (küçük atölyeler, evde hizmetçilik, gündelikçilik, çocuk bakıcılığı, iş yerlerinin temizliği) ve tarımda koruyucu yasaların çıkarılması, bu iş alanlarının kayıt altına alınarak çalışanların sosyal güvenceye kavuşturulması ve ilgili politikalar geliştirmesi için girişimlerde bulunur.
• Kadınların negatif ayrımcılığa uğradığı evlilik, hamilelik ve doğum gibi alanlarda politikaların ve uygulamaların kadın lehine değişmesi için çalışmalar yürütür.

GÖÇ

• DÖKH, bölgedeki savaşa karşı geliştirilen ve militarist bir devlet politikası olan zorunlu göçün sorumlularının, sorumluluklarını yerine getirmesi (güvenli geriye dönüş, maddi ve manevi zararların koşulsuz tazmini, gerekli yasal düzenlemeler) için girişimde bulunur ve aktif çalışmalar yürütür.
• Zorunlu göç ile yerinden edilen kadın ve çocukların kentlerde yaşadığı hukuki, ekonomik, sosyal, kültürel ve psikolojik sorunlara karşı sosyal politika ve programların geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yürütür.

HUKUK

• DÖKH, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve Pekin+5 belgelerini, temel belgeler olarak kabul eder ve Türkiye’nin imza attığı bu sözleşme hükümlerinin iç hukukta yer alması için mücadele eder.
• Tüm yasa, yönetmelik ve içtihatlarda kadın aleyhine olan hükümlerin değiştirilmesi, değişikliklerin kadın inisiyatifleriyle yapılması, hayata geçirilmesi ve bu yasaların kadınlar tarafından bilinir/görünür kılınması için çalışmalar yürütür.
• Yaşamın her alanında hak ihlaline uğrayan kadınlara ücretsiz hukuki danışmanlık ve destek hizmeti sunar.

TEMSİLİYET

• DÖKH, kadın temsiliyetinin sağlanmadığı demokrasilerin gerçek demokrasiler olamayacağından hareketle tüm mekanizmalarda cinsiyet kotasının hayata geçirilmesini, kadın temsiliyetinin artırılmasını ve kadınların karar alma süreçlerine etkin ve yaygın katılımını hedefleyen çalışmalar yürütür.
• Tüm yaşam alanlarında, toplumsal cinsiyet eşitliği gerçekleşene kadar kadın lehine pozitif ayrımcılık ilkesini temel ilke olarak benimser. Kadın iradesini yok sayan tüm tahakkümcü yaklaşımlara karşı mücadele ederek, kadın iradesinin ortaya çıkmasını sağlayacak faaliyetler yürütür. Kadınları bu yaklaşımla örgütleyerek teşvik eder ve destekler.

MEDYA

• DÖKH, mevcut medyayı erkek egemen sistemin temel bileşenlerinden biri olarak tanımlar. Kadına yönelik şiddetin ve cinsiyet ayrımcılığının yeniden üretildiği, kadın bedeninin bir meta olarak kullanıldığı medyanın değişmesi için mücadele eder.
• Kadın örgütleri arasında dayanışma ve bilgi alışverişini sağlayan, kadın literatürünü ve birikimini (kadın tarihi) araştıran ve sunan, kadın bakış açısıyla çalışan medya ağının oluşması için çalışmalar yapar.

BARIŞ MÜCADELESİ

• DÖKH, barış ve güvenli yaşam koşulları için verilen barış mücadelesini, kadın özgürlük mücadelesinin bir parçası olarak görür ve bu perspektifle aktif çalışma yürütür.
• Kadın ve erkekler arasında ilan edilmemiş savaşın toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanarak sona ermesini, toplumlar arası barışın sağlanmasının güvencesi sayarak mücadele eder.
• Kapitalizm, militarizm, silahlanma ve savaş sistemlerine karşı mücadele eder. Farklılıkları zenginlik olarak görür ve ötekileştirmeye karşı mücadele eder.
• Ülke ve toplumlar arasındaki silahlı ve silahsız çatışmaların barışçıl, adil ve haklı çözümlere kavuşması için mücadele yürüten tüm kurum, kuruluş ve kişilerle dayanışma içinde çalışır.
  
  

EĞİTİM VE ÖĞRETİM:

• DÖKH, ana dilde eğitim ve öğretimi anayasal hak olarak görür; bu hakkın anayasal güvence altına alınarak hayata geçirilmesi için mücadele eder.
• Eğitimi, her türlü ayrımcılığı empoze eden yaklaşım, yöntem ve bilgiden arındırmak için çalışmalar yürütür.
• Kadının, bilgiyi özgür üretimini, bilgiye erişimini ve kullanımını engelleyen tüm mekanizmaları ortadan kaldırmayı ve kadınlar için eğitimde pozitif ayrımcılığın sağlanmasını hedefler.
• Ekonomi, siyaset, felsefe, bilim, sanat, tarih, aile, din, hukuk, kültür, teknoloji, bilişim, medya, vb. alanlarda ataerkilliği sorgular, bu konularda kapasite geliştirmek ve farkındalık yaratmak için eğitim politikaları ve programları oluşturur.

SAĞLIK

• DÖKH, kadın sağlığı konusunda eril yaklaşım, politika ve uygulamaları etkilemek ve değiştirmek, bilgiyi paylaşmak ve kadın sağlığını süregelen cinsiyetçi bakıştan arındırarak değiştirmek amacıyla çalışmalar yürütür.
• Ana ve çocuğun haklarının korunması, çocukların yetiştirilmesi ve sağlıklarına ilgi gösterilmesi, tüm kadınların ve özellikle de gebelik ve çocuğun bakımı sırasında çalışan annelerin ve kazançlarıyla ailenin geçimini sağlayan kadınların sağlık ve gönencini koruma önlemlerinin alınması, kadınlara işini ve ücretini yitirmeksizin gebelik ve analık izni ve ödentilerin verilmesinin sağlanması için çalışmalar yürütür.
• Bütün kadınlara kapsayıcı, nitelikli, ücretsiz ve kolay erişilebilir sağlık bilgisi, eğitim ve hizmetlerin sağlanması için sağlık politikaları geliştirecek ve uygulanabilir kılacak çalışmalar yürütür.

İletişim adresi:  Oğuzlar Mah. Barış Manço Cad. 1388 Sk. No:137 Balgat Ankara / Turkey

Tel: +90 312 220 19 50

E-mail: bdpwomandiplomacy@yahoo.com.tr

Websitesi: